اندیشه غالب بر نوشته های تاریخی دورۀ سلجوقی در ایران: کلام اشعری و حکمت عملی
Authors
abstract
از ویژگی های تاریخنگاری دوره سلجوقی، جمع میان کلام اشعری و حکمت عملی ایرانیان پیش از اسلام است. از سویی احیای اندیشه سیاسی ایرانشهری و تبیین آن به عنوان الگوی عملی سلاطین در دوره سلجوقی در کتاب های سیر الملوک و متون تاریخی تجلی یافت. از سوی دیگر نفوذ کلام اشعری در ایران با آغاز وزارت نظام الملک، به اوج رسید و نوشته اغلب مورخان این دوره را متأثر نمود. مقاله حاضر در صدد پاسخگویی به این مسائل است که چگونه و چرا دو اندیشه اشعری و حکمت عملی ایرانیان در تاریخ نگری مورخان این دوره ظاهر شد، آیا زمینه حضور و جمع میان دو تفکر نشان از تعادل و توازن دارد یا استحاله و یا غلبه یکی بر دیگری؟ تحقیق حاضر نشان خواهد داد، تاریخ نگری مورخان دوره سلجوقی، تجلی گاه برخی دیدگاههای مشترک دو تفکر بود. در برخی موارد دیگر مورخان این دوره موجد تحولی در اندیشه های ایرانیان پیش از اسلام و اسلامی کردن آن بودند و در مواردی فارغ از دیدگاه های اشعریان، برای تبیین جایگاه مستقل پادشاهان، از حکمت عملی ایرانیان سود جستند.
similar resources
اندیشه غالب بر نوشتههای تاریخی دورۀ سلجوقی در ایران: کلام اشعری و حکمت عملی
از ویژگیهای تاریخنگاری دوره سلجوقی، جمع میان کلام اشعری و حکمت عملی ایرانیان پیش از اسلام است. از سویی احیای اندیشه سیاسی ایرانشهری و تبیین آن به عنوان الگوی عملی سلاطین در دوره سلجوقی در کتابهای سیر الملوک و متون تاریخی تجلی یافت. از سوی دیگر نفوذ کلام اشعری در ایران با آغاز وزارت نظام الملک، به اوج رسید و نوشته اغلب مورخان این دوره را متأثر نمود. مقاله حاضر در صدد پاسخگویی به این مسائل است ...
full textجغرافیای تاریخی ماسبذان در دورۀ سلجوقی
ماسبذان به عنوان بخشی از ایالت بزرگ جبال در غرب ایران، به واسطۀ داشتن شرایط مناسب اقلیمی و موقعیت استراتژیک جغرافیایی، از آغاز دورۀ اسلامی تا حملۀ مغول همواره مورد توجه خلفا، سلاطین، سرداران و بزرگان کشوری و لشکری بوده و در نتیجه، بخشی از رخدادهای مهم سیاسی- اجتماعی جهان اسلام در این گسترۀ جغرافیایی حادث شده است. با توجه به تغییر شرایطِ اقلیمی و جغرافیایی این منطقه، بسیاری از اماکن جغرافیاییِ قدی...
full textتساهل صوفیانه و کلام اشعری
کلام اشعری که در انطباق با بنیادهای شهودی تصوف، مذهب کلامی مسلط بر این نظام معرفتی است به سبب داشتن برخی از مؤلفّهها، بستر مناسبی برای شکلگیری تساهل و تسامح فراهم آورده است. تساهل و تسامحی که آفریننده زیباترین جلوههای نوعدوستی و فراتر از آن هستیدوستیِ صوفیانه گشته و عالم را به سبب آنکه همه از جانب اوست در جایگاه معشوقی نشانده است. رابطه تساهل و کلام اشعری در نظام تصوف گاه مستقیماً و بر اساس ...
full textجایگاه عقل و نقل در کلام اشعری و بازتاب آن در شعر و اندیشه حافظ
چکیده: یکی از مسائل پیچیده در بررسی شعر و ادب فارسی و بهتبع از آن، افکار و اندیشههای حافظ، موضوع اعتقادات مذهبی و کلامی است. بنیانهای فکری اشاعره، در عالیترین نمود خویش، مباحث ویژهای در باب غایت جهان، رابطه عقل و نقل، امامت و زعامت مسلمانان و... مطرح کرده که تعارضات و مناقشات پردامنهای را در گستره فکر اسلامی پدید آورده است. سخنوران پارسی نیز در جهتگیری این اندیشههای کلامی، دیدگاههای وی...
full textنسبت حکمت عملی با شاخههای آن در اندیشه فارابی
یکی از مسائل مطرح در بحث از ماهیت علمشناختی دانشها و به گونه خاص در بحث از جایگاه و طبقهبندی دانشها، نسبت دانشها با دانش عامِ مشتمل بر آنها و یا به دیگر سخن چگونگی اطلاق دانش عام بر دانشهای جزئی زیر مجموعه آن است. این بحث به ویژه درباره نسبت حکمت عملی با دانشهای تحت آن در نگاه فارابی از اهمیت خاص برخوردار است؛ زیرا فارابی بر خلاف دیگر حکما، حکمت عملی را نه چند دانش، بلکه یک دانش میشمارد ...
full textتساهل صوفیانه و کلام اشعری
کلام اشعری که در انطباق با بنیادهای شهودی تصوف، مذهب کلامی مسلط بر این نظام معرفتی است به سبب داشتن برخی از مؤلفّه ها، بستر مناسبی برای شکل گیری تساهل و تسامح فراهم آورده است. تساهل و تسامحی که آفریننده زیباترین جلوه های نوع دوستی و فراتر از آن هستی دوستیِ صوفیانه گشته و عالم را به سبب آن که همه از جانب اوست در جایگاه معشوقی نشانده است. رابطه تساهل و کلام اشعری در نظام تصوف گاه مستقیماً و بر اساس ...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامیPublisher: دانشکده الهیات و معارف اسلامی
ISSN
volume 44
issue 2 2013
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023